Beste lezer,
Rond de zomervakantie las ik een boek met een prachtige titel: Dansen met dilemma’s, geschreven door Allard Everts en Steven Olthof. Het boek gaat over vraagstukken die we allemaal tegenkomen, zowel privé als in ons werk. Die kwesties draaien vaak om dilemma’s, paradoxen en polariteiten. Het omgaan met dilemma’s voelt meestal ongemakkelijk, maar de titel geeft een ander perspectief: je kunt er ook mee leren dansen.
Paradoxen horen bij het leven
In het boek Dansen met dilemma’s wordt stilgestaan bij paradoxen: situaties in je leven en in je werk waarbij twee tegenstrijdige perspectieven in het geding zijn. De auteurs benadrukken het nut van paradoxaal denken: het is goed om ons te beseffen dat twee schijnbaar tegengestelde zaken tegelijkertijd waar kunnen zijn. Het helpt om met tegenstrijdigheden om te gaan als je grondhouding is om paradoxen te aanvaarden. Bij complexe situaties is het noodzakelijk om gecompliceerd te denken. Complexiteit is niet te reduceren tot eenvoud. Vaak zijn situaties in je werk of leven terug te brengen tot polariteiten, zoals:
- Vrijheid ↔ verantwoordelijkheid
- Actie ↔ reflectie
- Optimisme ↔ realisme
- Fictie ↔ feiten
- Autonomie ↔ afhankelijkheid
We hoeven daarbij niet te kiezen. Sterker nog: kiezen kan vaak niet, omdat beide polen bestaan. De kunst is om ze te combineren. Zo benutten we onze tijd het best als we niet alleen doorwerken, maar ook stilstaan bij het belang van pauzeren. Dit vraagt om een flexibele geest, en die kun je trainen.
Het dilemma van vandaag en morgen
Een dilemma wat ik in mijn werk als bestuurder dagelijks ervaar, gaat over de spanning tussen de dagelijkse realiteit in relatie tot de ambities voor de langere termijn. De dagelijkse realiteit dringt zich veeleisend en luidruchtig aan je op en is (of lijkt) vaak urgent. In veel organisaties verdwijnt een strategisch beleidsplan in een bureaula (of tegenwoordig ergens in de cloud). De dagelijkse realiteit gaat – ongewild en wellicht ook onbewust – voor de ambities voor de toekomst.
In onze organisatie, die geboren is uit een fusie tussen twee scholengemeenschappen, hebben we vlak voor de zomervakantie onze eerste strategische koers vastgesteld. We hebben ons er sterk voor gemaakt dat de koers kort en bondig is geformuleerd en dus overzichtelijk is. We hebben drie thema’s geformuleerd (drie thema’s zijn te onthouden voor een gemiddeld mens) en de koers beslaat in totaal vijf bladzijden aan tekst.
Van papier naar praktijk
Nu werken we aan de vertaling van koers naar praktijk. En meteen ervaren we weer de paradox: de hectiek van vandaag versus de ambities van morgen. Vanuit de realiteit van vandaag zijn er allerlei drempels voor de ambities voor de toekomst. Als je niet oppast stagneert de denkkracht. Het dilemma van de dagelijkse hectiek aan de ene kant en de strategie voor de langere termijn aan de andere kant kan als een probleem aanvoelen.
De lessen uit Dansen met dilemma’s bieden mij zowel hoop als houvast. De dynamiek van het werkwoord ‘dansen’ leidt tot een actieve houding. Wij gaan onze ambities voor NassauVincent met een flexibele geest te lijf. We zullen tegen dilemma’s en polariteiten aanlopen en dat zal om creativiteit en een onderzoekende houding vragen. Met die houding gaan we de komende jaren werken aan onze drie hoofdthema’s:
- Eerlijker kansen voor alle leerlingen
- Een duurzame en gezonde organisatie
- Een professionele cultuur en sterk leiderschap
We willen dit niet alleen doen. Iedereen in onze organisatie komt dilemma’s en paradoxen tegen. Door die niet uit de weg te gaan, maar ermee te leren dansen, bouwen we samen aan een sterke toekomst voor NassauVincent. Lees hier onze strategische koers.