Als college van bestuur vinden we eerlijke kansen in het onderwijs heel belangrijk. Dat er naar talenten van leerlingen wordt gekeken, ongeacht afkomst. Onderwijs maak je ook samen. We nodigen af en toe een gastblogger uit, om vanuit zijn of haar eigen blik over het onderwijs te praten. Dit keer is dat Richard Delger, directeur NHL Stenden van onder andere de Thorbecke Academie in Assen. Hij doet hierna zijn verhaal, ik vind het een indrukwekkende bijdrage over wat er gebeurt als je vertrouwen schenkt. Het laat zien hoe leraren het verschil kunnen maken in iemands leven.
Alice Vellinga, cvb NassauVincent.
Het klonk als een vonnis. ‘Uw zoon gaat helaas naar de LTS. A niveau, Individueel Technisch Onderwijs’. Het laagste van het laagste. In mijn gedachten zie ik de docente nog zitten bij mijn ouders achter het huis. Hoewel mijn broer ook op de LTS zat en mijn moeder me probeerde te bemoedigen, wist ik intuïtief wat me te wachten stond. Mijn broer kwam immers geregeld thuis met verhalen over ‘ITO’s. Het was een scheldwoord voor het laagste onderwijsniveau van de school.
Toegegeven, mijn lagere schooltijd had ik vooral doorgebracht met buiten spelen en oorlogsboeken lezen. Met een mateloze fascinatie voor geschiedenis had ik me zelfs aangeleerd boeken in het Engels en Duits te lezen. Achteraf een slimme keuze. Vooralsnog stonden me vier jaren harde leerschool te wachten op een jongensschool waar hiërarchie en fysiek en verbaal geweld afgewisseld werden met shag roken, bier drinken en Gronings leren praten. Wie dat niet kon werd sowieso vogelvrij verklaard. Ik deed er drie weken over.
Achteraf gezien heeft mijn oude school toch een belangrijke basis gelegd. Het leerde me respect en gevoel voor sociale verhoudingen, inzicht in groepsdynamiek en de waarde van discipline en zelfvertrouwen. Want no way dat ik op ITO zou blijven. Mijn mentor herkende dat, pakte me hard aan maar had ook het vertrouwen dat ik het kon. In mijn latere carrière heb ik die combinatie van zelfdiscipline en vertrouwen van een ander in jouw talent, steeds als de gulden snede van het onderwijs gezien.
Van het laagste A, naar het hoogste C niveau duurde een jaar. Daarna volgden drie jaren en een diploma, een tijd in de bouw, een mislukte loopbaan bij de landmacht omdat de Muur inmiddels was gevallen en de MTS. In al die jaren was er een constante die veel jongeren meemaken. Geen idee hebben wat je met je leven wilt en veel verkeerde keuzes maken. Door het eerste ‘vonnis’ was ik ook nog eens ‘veroordeeld’ om in de techniek te blijven. Een nogal vreemde koers gezien mijn zeer hoge cijfers op talen en bar lage op wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Studieadvies was er nauwelijks. Voor veel docenten was de wereld helaas niet groter dan het belang van hun eigen vak.
Tot die ene docent kwam. Al pijprokend (want dat mocht toen nog oogluikend in de klas) sprak hij geregeld met me over politiek en maatschappelijke ontwikkelingen. Zijn vak, vond hij, was bijzaak als het ging om talent herkennen en ontwikkelen. Met humor en een scherpe blik voor de individuen in zijn klas wist hij je precies te raken. Hij kon na een lang serieus gesprek afsluiten met: ‘ga jij maar doorleren Delger, want lullen kun je wel. Daar moet je je werk van maken’. Dat hangt de rest van je leven ergens vast in je hoofd.
Na dus tien jaar op ‘verkeerde’ scholen te hebben gezeten en verkeerde keuzes te hebben gemaakt, kwam ik eindelijk op mijn plek. Na het propedeutisch jaar op de lerarenopleiding Geschiedenis Windesheim en de Rijksuniversiteit Groningen studeerde ik af in Geschiedenis -Politieke Cultuur met bijvakken politicologie en staatsrecht. Een jaar later volgde de Eerste Graad docentbevoegdheid. Netjes binnen 4 jaar met twee masters. Het kan dus.
Waarom wil ik mijn verhaal graag met u delen? Ten eerste omdat geen enkel onderwijsniveau een ‘vonnis’ is mits je er thuishoort. Ik heb nog steeds vrienden van mijn LTS en MTS tijd en we bouwen samen met veel plezier veranda’s, garages en zelfs een zwembad achter (mijn) huis. Elk nadeel heeft zijn voordeel zullen we maar zeggen. De tweede reden komt daar uit voort: iedereen heeft een talent en is nodig om de samenleving als geheel te laten functioneren. Hoe ‘hoger’ ik kwam, hoe slechter dit werd begrepen. Tijd voor een herwaardering voor praktisch onderwijs dus door geregeld leerlingen van diverse niveaus te mixen en samen te laten werken aan technische projecten. De belangrijkste reden is echter dat ons onderwijssysteem een elementaire weeffout heeft. Het is nog steeds gebaseerd op zijn 19e eeuwse oorsprong om jonge mensen te disciplineren en vormen in groepen, lokalen en roosters tot nuttige burgers. Die fout slaat individueel talent vaak plat en maakt docenten tot ‘lesboeren’. Mijn pleidooi als onderwijsdirecteur van de Thorbecke Academie NHLStenden is dan ook, dat naast de individuele plicht om iets te maken van je eigen leven, onderwijs moet zijn zoals Aristoteles het ooit zei; ‘niet het vullen van een vat, maar het aansteken van een vuur’. Desnoods van een pijp in de klas.
Leestip: De wereld van Sofie, auteur: Jostein Gaarder